حوزه عمومی ایران و نقش جریان های هویت ساز روشنفکری دینی در جمهوری اسلامی ایران

چکیده این نوشتار ضمن مطالعه جریان های روشنفکری دینی در جمهوری اسلامی ایران درصدد است تا به مطالعه نقش روشنفکران دینی در توسعه عمومی در ایران بپردازد از این رو با دستیابی به ویژگی و جنس گفتمان های روشنفکری دینی درصدد است تا به مطالعه عقلانیت ارتباطی و عقلانیت انتقادی در گفتمان های روشنفکری بپردازد. البته ما به طور دقیق با کاربرد رویکرد ارتباطی به حوزه عمومی، وجه تمایز جامعه مدرن و سنتی را در حضور و عدم حضور عمومی توسعه یافته می دانیم بخصوص آنکه هابرماس با مطالعه سیر تاریخی شکل گیری حوزه عمومی عقلانیت ارتباطی و انتقادی را وجه بارز توسعه ـ یافتگی حوزه عمومی معرفی می کند. روش توصیفی، تحلیل مقایسه ای در این پایان نامه به کار گرفته شده و راهنمای محقق بوده است. نتایج نشان می دهد که روشنفکران دینی رفورمیست مثل سروش با دسته مایه قرار دادن خرد انتقادی و کنش ارتباطی هابرماس تلاش نمودند تا این حوزه را در سطح کمی و کیفی گسترش بخشد. آنها با قداست زدایی نمودن مسائلی که تقدس دارند، تلاش نمودند تا حوزه خصوصی افراد را افزایش داده و به استقلال فردی بیافزایند تا در این مسیر جامعه مدنی را که نقد اساس و شالوده آن است را گسترش بخشند.